Yeme bozuklukları, en son 2013 yılında Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından yayınlanmış
olan tanı ölçütleri başvuru kitabında (DSM-V) yer alan psikiyatrik bozukluklar arasındadır.
Beslenme ve yeme bozuklukları başlığı altında pika, geviş getirme bozukluğu, kaçıngan/kısıtlı
yiyecek alım bozukluğu, anoreksiya, bulimiya, tıkınırcasına yeme bozukluğu ve tanımlanmış
5 farklı alt yeme bozuklukları ve de tanımlanmamış yeme bozuklukları yer almaktadır.
Yeme bozuklukları kişisel tercih değildir çok ciddi psikiyatrik hastalıklardır. Hayatın bütün
alanlarına etki eder. Fiziksel sağlık bozulur, sosyal alanlarda problemler görülür, tüm bunlara
psikolojik problemler de eşlik eder.
Tüm psikiyatrik hastalıklar içinde eroin bağımlılığından sonra en fazla ölüm oranı olan
2.sıradaki hastalıklardır.
En sık görülenler arasında anoreksiya, bulimiya, tıkınırcasına yeme bozukluğu ve
tanımlanmış diğer bozukluklar içinde yer alan gece yemek yeme bozukluğu vardır.
Yeme bozukluklarının önbelirtileri olarak sürekli yiyecekler hakkında düşünme ve konuşma,
her yemek sonrası arınma amaçlı tuvalete gitme veya aşırı spor yapma, kendini olduğundan
daha kilolu veya zayıf hissetme, beden algısında bozulmalar, sürekli tartılma, bedenin bazı
bölümlerini sürekli yoklayarak kilo takibi yapma, beden memnuniyetsizliği, bitmek bilmeyen
kronik ve katı diyetler yapma, görünüme aşırı önem verme, tüm bunlara eşlik eden
mükemmeliyetçilik, depresyon ve kaygı bozuklukları görülür.
Yeme bozuklukları en başta bedensel sağlığı tehdit eden çok önemli hastalıklardır. Hormonel
değerler bozulur, mide-bağırsak ve ağız içindeki-dişlerdeki problemlere ek olarak kemiklerde
incelme görülür. Bunlara kalp damar hastalıkları, dikkat ve uyku bozuklukları, cilt hastalıkları
da eşlik eder. Özetle yeme bozuklukları hayatı tehdit eden çok ciddi rahatsızlıklardır.
Yeme bozukluklarının etkileri sadece fiziksel alanda değil psikososyal alanda da bariz bir
şekilde görülür. Depresyon, kaygı bozukluğu, kendine zarar verme, alkol ve madde
bağımlılığı, kişilik bozuklukları, mükemmeliyetçi davranışlar, sosyal içe çekilme, yetersizlik
ve değersizlik duyguları sık karşılaştığımız sorunlardır.
Risk grubunda bedensel performansa dayalı mesleği olan (sporcular, spor eğitmenleri,
mankenler, sahne sanatlarıyla uğraşanlar, diyetisyenler, ailesinde yeme bozukluğu olanlar,
travmatik (taciz, tecavüz, vs..) yaşantıları olanlar vardır.
Yeme bozukluklarının çeşitli nedenleri vardır. Erken çocukluk döneminde seçici yemek,
çocukluk veya ergenlik çağında fiziksel, cinsel, duygusal, ekonomik istismara maruz kalmak,
ailede yeme bozukluğu görülmesi, bozulmuş yeme davranışı olan ebeveynler, zayıflık baskısı,
ebeveynler arasındaki problemler, yemek kısıtlayıcı ebeveynler, beden memnuniyetsizliği,
olumsuz düşünceler bu nedenler arasındadır.
Yeme bozukluklarının tedavisi uzun zaman alabilir. Bu nedenle önbelirtiler görüldüğü andan
itibaren hiç reddetmeden ve gizlemeden tedaviye başvurulması önemlidir. Tedaviye ne kadar
erken başlanırsa o kadar verimli yol alınır. Tedavi sürecinde psikiyatrik destek, uzman hekim
desteği, diyetisyen ve psikolog desteği ile aile desteği çok önemlidir. Çoklu destek tedaviyi
kolaylaştırır ve tekrarları önler.
Tedavide ilaç tedavisinin yanında psikoterapi alınması tedavinin etkisini arttırır. Seçilen ilaç
tedavisi ve psikoterapi yöntemi kişinin ihtiyacına göre değişiklik gösterir. Tedavi süresi de
kişinin ihtiyaçlarına göre değişebilir. Bunun için başvuranların problemlerini açıklıkla ifade
etmeleri önemlidir. Erken fark etmek ve destek almak hayat kurtarır. Yeme bozukluklarının
tedavisinde bir diğer önemli konu ise tedaviye düzenli devam etmektir. Tedaviye ara vermek,
uzman görüşü olmadan sonlandırmak, düzensiz devam etmek tedavi sürecini hem zorlaştırır
hem de uzatır. Bununla birlikte destek almak için alanında uzman ve kendinizi yanında rahat
hissedeceğiniz kişileri seçmeniz çok önemlidir.
Yeme bozukluklarının tedavisinde bireysel psikoterapiler kadar grup psikoterapilerinin etkisi
de yadırganamaz. Tedavi sürecinin uzun olduğu düşünüldüğünde grup psikoterapileri hem
daha ekonomiktir hem de daha hızlı ve verimlidir. Yalnız olmadığınızı hissettirir, birbirinden
öğrenme aktiftir, sorunları hızlı bir şekilde görmenizi sağlar, cesaretlendirir ve eyleme geçirir.
Yeme bozuklukları ertelenmeyecek kadar önemli hastalıklardır. Yeme bozukluğunuz
olduğunu düşünüyorsanız en kısa sürede bir uzmanla görüşmenizi tavsiye ederim.
