BAĞIRSAKLARIN GİZLİ KAHRAMANLARI
İç dünyamızın gizli kahramanlarından biri olan ve “ikinci beyin” olarak da nitelendirilen bağırsaklarımız, aralanan bir sır perdesi gibi bizi her gün daha da şaşırtmaya devam ediyor. Bağırsaklarımızın içindeki bu geniş dünyaya hızlıca bir göz gezdirmek istersek, bağırsak mikrobiyotası; bağırsaklarımızda yaşayan mikroorganizma topluluğunun oluşturduğu ve artık “organ” olarak da tanımlanmaya başlanan bağırsağımızın iç yüzeyidir. Bağırsaklarımızda yaşayan bu mikroorganizmalar kronik hastalıklara yakalanma riskimizi, ruhsal değişimlerimizi, kilo alıp vermelerimizi hatta gece uykumuzu bile etkileyecek kadar önemlidir. Peki bağırsağımızın güç kaynağı olan mikrobiyota, ruhsal sağlığımızı nasıl etkileyebilir?
Bağırsak mikrobiyotası uyku düzenimiz, beslenmemiz, kullandığımız ilaçlar, stres düzeyimiz gibi birçok faktörden etkilenir. Bunlarla birlikte şeker içeriği yüksek gıdaların tüketiminin de bağırsak mikrobiyotasına zarar vererek serotonin düzeylerinin düşmesine neden olduğu ve en nihayetinde zihinsel rahatsızlıklara (depresyon, anksiyete, stres) yatkınlığı artırdığı sonucuna ulaşılmıştır. (Daneshzad ve ark., 2020; Santos ve ark., 2018; Eminoğlu ve ark., 2020). Tüm bu saydıklarımızın yanı sıra doğum şeklimiz bile mikrobiyotamızı etkilemektedir. Sezeryan doğum ile doğan bireylerin mikrobiyotalarının normal doğum ile dünyaya gelen bireylerin mikrobiyotalarına kıyasla çeşitliliği çok daha az olduğundan, sezeryan doğum ile doğan bireylerin depresyon ve anksiyete seviyelerinin daha yüksek olduğu gözlenmiştir.
Fareler üzerinde yapılan bir çalışmada bağırsak mikrobiyotası iyileştirilen farelerin anksiyete seviyelerinde azalma görülmüştür. Yapılan çift kör randomize bir çalışmada ise mikrobiyotadaki bakteri çeşitliliğinin sağlık kontrollerinde psikolojik olarak olumlu sonuçlar gösterdiği gözlenmiştir (Messaoudi ve ark.,2011).
Mikrobiyotamızın sağlıklı olması gerektiği konusunda artık hemfikiriz diye umuyorum. Sağlıklı bir mikrobiyota örüntüsü için gıda çeşitliliğine dikkat etmek, dengeli bir diyet uygulamak, diyette fermente ürünlere yer vermek ve son olarak beslenmemizde bağırsaklarımıza da kulak vermek oldukça önemlidir. Sağlıklı günler dilerim.
Dyt. Nursu ÖZTÜRK
KAYNAKÇA
Mangiola, F., Ianiro, G., Franceschi, F., Fagiuoli, S., Gasbarrini, G., & Gasbarrini, A. (2016). Gut microbiota in autism and mood disorders. World journal of gastroenterology, 22(1), 361–368. https://doi.org/10.3748/wjg.v22.i1.361
Liu, R. T., Walsh, R., & Sheehan, A. E. (2019). Prebiotics and probiotics for depression and anxiety: A systematic review and meta-analysis of controlled clinical trials. Neuroscience and biobehavioral reviews, 102, 13–23. https://doi.org/10.1016/j.neubiorev.2019.03.023
Eminoğlu, G. , Günel, M. , Akçakoca, M. , Cangür, Ş. & Öztürk, C. (2020). Beslenmenin Depresyon ve Anksiyete Üzerinde Olumlu ya da Olumsuz Etkisinin Araştırılması: Üniversite Öğrencilerinde Bir Anket Çalışması . Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi , 10 (3) , 369-376 . DOI: 10.33631/duzcesbed.762252
Daneshzad, E., Keshavarz, S. A., Qorbani, M., Larijani, B., & Azadbakht, L. (2020). Association between a low-carbohydrate diet and sleep status, depression, anxiety, and stress score. Journal of the science of food and agriculture, 100(7), 2946–2952. https://doi.org/10.1002/jsfa.10322
Santos, C. J., Ferreira, A., Oliveira, A. L., Oliveira, M. C., Gomes, J. S., & Aguiar, D. C. (2018). Carbohydrate-enriched diet predispose to anxiety and depression-like behavior after stress in mice. Nutritional neuroscience, 21(1), 33–39. https://doi.org/10.1080/1028415X.2016.1213529
Messaoudi, M., Lalonde, R., Violle, N., Javelot, H., Desor, D., Nejdi, A., Bisson, J. F., Rougeot, C., Pichelin, M., Cazaubiel, M., & Cazaubiel, J. M. (2011). Assessment of psychotropic-like properties of a probiotic formulation (Lactobacillus helveticus R0052 and Bifidobacterium longum R0175) in rats and human subjects. The British journal of nutrition, 105(5), 755–764. https://doi.org/10.1017/S0007114510004319
